ქვიშნა იგივე ქუშნა
საზოგადო სახელი: უგრეხელი
სახეობის სახელწოდება:Vicia ervilia (L.) Willd. (=Ervum ervilia L.)
ჯიშის სახელწოდება: ქვიშნა იგივე ქუშნა Vicia ervilia ‘ Kvishna’
წარმოშობა: უძველესი ადგილობრივი ჯიშია, რომელიც ძირითადად გავრცელებული იყო ჯავახეთში, სამცხეში, ქართლში, ქსნისა და არაგვის ხეობაში და ქიზიყში. დასავლეთ საქართველოში რაჭის გარდა კულტურული ნათესების სახით არსად არ გვხვდებოდა. ითესებოდა გასული საუკუნის 50-იან წლებამდე.
ჯიშის სახელწოდება: ქვიშნა იგივე ქუშნა Vicia ervilia ‘ Kvishna’
წარმოშობა: უძველესი ადგილობრივი ჯიშია, რომელიც ძირითადად გავრცელებული იყო ჯავახეთში, სამცხეში, ქართლში, ქსნისა და არაგვის ხეობაში და ქიზიყში. დასავლეთ საქართველოში რაჭის გარდა კულტურული ნათესების სახით არსად არ გვხვდებოდა. ითესებოდა გასული საუკუნის 50-იან წლებამდე.
ჯიშის დახასიათება: ძლიერ საადრეო ჯიშია, ადრე გაზაფხულზე ნათესი, აღმოცენებიდან 30-45დღეში გასათიბად მზად არის, ხოლო თესლი სრულ სიმწიფეში შედის 65-80 დღეში. მცენარე 20-50სმ სიმაღლის სწორმდგომი და დატოტვილია, ფოთოლაკები მოგრძო-ლანცეტური ფორმისაა, 8-12წყვილია ფოთოლზე. ყვავილედი ღია ვარდისფერია. პარკი მოგრძო ფორმის 2-4მარცვლიანი. თესლი მომრგვალო ოდნავ დაკუთხული. თივის საშუალო მოსავლიანობა 2-2,5ტ/ჰა-ზე, მარცვლისა კი 0,6-0,7ტ/ჰა-ზე. თივა საშუალოდ 16% ნედლ პროტეინს შეიცავს.
დღევანდელი მდგომარეობა: დაცულია აგრარული უნივერსიტეტის მცენარეთა გენეტიკური რესურსების ბანკში; ასევე შესაძლებელია ინახებოდეს რუსეთის ვავილოვის სახელობის მემცენარეობის კვლევით ინსტიტუტში (VIR), და გატერსლებენის გენბანკში (IPK).
დამატებითი ინფორმაცია: ძლიერ გვალვაგამძლეა, ყინვაგამძლე და საერთოდ არ არის მომთხოვნი ნიადაგის მიმართ. ძლიერ საადრეოა, ამიტომ კარგი შუალედური კულტურაა. კარგ საკვებ ბალახს წარმოადგენს მეცხოველეობისათვის, (როგორც თივა, ასევე მარცვალი). მიუხედავად მარცვლის ოდნავ მომწარო გემოსი ძველ საქართველოში მას ოსპის, ბარდის და სხვა სამარცვლე პარკოსნების მსგავსად სასურსათედაც იყენებდნენ.
წყაროები: Флора СССР, Т13, Москва 1948г;
П.И. Подгорный, Растениеводства, Москва, 1963г;
ივანე ჯავახიშვილი, თხზულებანი თორმეტ ტომად, თბილისი, 1986 წ. ტ. V
აღწერილია ბოტანიკის ინსტიტუტის მცენარეთა გენეტიკური რესურსების განყოფილების მეცნიერისა და აგრარული უნივერსიტეტის მცენარეთა გენეტიკური რესურსების ბანკის პარკოსანი კულტურების კურატორის მიერ.