ახალქალაქის ადგილობრივი ბარდა
საზოგადო სახელი: ბარდა
სახეობის სახელწოდება:Pisum sativumL.
ქვესახეობის სახელწოდება: subsp. transcaucasicum Govorov
ჯიშის სახელწოდება: ახალქალაქის ადგილობრივი Pisum sativum subsp. transcaucasicum 'Akhalkalakis Adgilobrivi'
წარმოშობა: ხალხური სელექციის შედეგად მიღებული ჯიშია, რომელიც სამიწათმოქმედო კულტურაში შესული იყო XIX საუკუნის ბოლოს. ამ ჯიშის საწყისი მასალა ადგილობრივი მინდვრის სარეველა ბარდაა. ეს ჯიში დახვეწილი და დარაიონებულია 1945 წელს. დღესაც ითესება ჯავახეთის ზეგანზე.
ჯიშისდახასიათება: საკვები მიმართულებისაა. სავეგეტაციო პერიოდი საშუალოა, დაახლოებით 110-120დღე. მცენარის სიმაღლე - 40-160სმ-მდე, მუხლთაშორისების რაოდენობაa 28-35. ღეროზე ქვედა პარკის მიმაგრების სიმაღლეა - 22-60სმ. თანაფოთოლზე ემჩნევა ანტოციანური შეფერვა. ყვავილი მოვარდისფრო-ლურჯია ან იასამნისფერი. თესლი მრგვალია ან დაკუთხულ-მომრგვალო ფორმის, მოყვითალო-რუხი, მომწვანო, დაფარულია მოლურჯო-იისფერი წინწკლებით და ლაქებით, ჭიპი შავია. 1000 მარცვლის მასაა 80-120გრ. მწვანე მასის მოსავალიანობა საშუალოდ 20-23,6ტ/ჰა, მარცვლის კი 1,5-1,7ტ/ჰა.
დღევანდელი მდგომარეობა: დაცულია აგრარული უნივერსიტეტის მცენარეთა გენეტიკური რესურსების ბანკში; ასევე დაცულია რუსეთის ვავილოვის სახელობის მემცენარეობის კვლევით ინსტიტუტში (VIR), შესაძლებელია, ინახებოდეს გატერსლებენის გენბანკში (IPK).
დამატებითი ინფორმაცია: გვალვაგამძლეა, ნიადაგის მიმართ დიდ მოთხოვნილებას არ აყენებს. სოკოვანი დაავადებების მიმართ ძლიერ გამძლეა.
წყაროები:
1. Программа селекционных работ Закавказского комплексного селекционного центра по растениеводству до 1990 года. Тбилиси, 1991г.
2. ბარდა, მ. დალაქიშვილი, თბილისი, 1962 წ.