დიკა ხორბალი
სახეობის სახელწოდება: Triticum carthlicum Nevski
სინონიმი: Triticum turgidum L. subsp. carthlicum (Nevski) Á. Löve & D. Löve
სახეობის სახელწოდება: დიკა
გავრცელება: დიკა საქართველოს ენდემური სახეობაა. ძირითადად გავრცელებული იყო მიწათმოქმედების მთიან ზოლში - 1000-2000 მ სიმაღლეზე ზღვის დონიდან. 600–700 მ. სიმაღლეზე ქვევით დიკას ნათესები აღარ გვხვდებოდა.
სახეობის დახასიათება: კოლეოპტილე ორნერვიანია, უფერო. აღმონაცენი ღია მწვანე ფერის, ეს შეფერილობა დამახასიათებელია ამ სახეობისათვის. ფოთლის ვაგინა და ფირფიტა ხავერდოვან შებუსული. ღეროს მუხლები ასევე შებუსულია. ღერო ნაზია თავთავის ძირში თითქმის ყოველთვის ამოვსებულია ან მცირე ღრუ აქვს. თავთავი 4-6 სმ სიგრძით მაგრამ ზოგჯერ 14-16 სმ-ს აღწევს. თავთავის სიმკვრივე 14-38 მერყეობს. თავთავი ყოველთვის ფხიანია, ფხები სხვადასხვა სიგრძისაა (6-17სმ.), ჩვეულებრივ ნაზი აგებულებისაა, თავთავები უხეში ფხებით იშვიათად გვხვდება. თავთუნის კილებზე ასევე ნადვილი ფხები ვითარდება. ძალიან იშვიათია ფორმები რომლებიც თავთუნის კილებზე 1-1,5 სმ. სიგრძის ფხებს ივითარებენ. თავთავის ღერაკი ძალიან თხელია, ვიწრო, ელასტიური, სხვადასხვა ხარისხით შებუსული, იშვიათად თავთუნი ორმარცვლიანია, იშვიათად სამმარცვლიანი, ძალიან იშვიათად მრავალმარცვლიანი. არ არის ცვენადი. ცვენადი ფორმები იშვიათად გვხვდება. თავთუნის კილი პრიალაა ან შებუსული. მარცვალი წაგრძელებულ-ოვალური, წითელი, რქისებრი ან ნახევრად რქისებრი. ზურგი დანაოჭებული, რომელსაც ვერცხლისფერი შეფერვა გადაჰკრავს, თავთავი თეთრი, წითელი ან შავი თეთრ ფონზე ან წითელ ფონზე. გამძლეა ჟანგასა და გუდაფშუტას სხვადასხვა ფორმების მიმართ. საქართველოში გამოვლენილი და აღწერილია დიკას 9 სახესხვაობა.
დღევანდელი მდგომარეობა: ამჟამად საქართველოში ეს სახეობა დაცულია საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის გენბანკში.
წყაროები: პ. ნასყიდაშვილი, მ. სიხარულიძე, ე. ჩერნიში ხორბლის სელექცია საქართველოში. თბილისი 1983
ნ. ბრეგაძე საქართველო მიწათმოქმედების დამოუკიდებელი კერა თბილისი 2004
В. Л. Менабде Пшеницы Грузии - Тбилиси 1948
В. Ф. Дорофеев. Культурная Флора СССР Т- I Пшеница. Колос 1979
The International Plant names Index http://www.ipni.org/
Wheat Genetic and Genomic Resources Center TRITICUM CLASSIFICATION SYSTEMS http://www.k-state.edu./wgrc/Taxonomy/taxtrit.html