საქართველოს აგრარული ბიომრავალფეროვნება

საზოგადო სახელი: ცხენი ლათინური დასახელება: Equus ferus caballus ჯიში: თუშური ცხენი წარმოშობა: თუშური ცხენი კავკასიის ენდემია. ჩამოყალიბებულია ხალხური სელექციით, კავკასიონის მთავარი ქედის მთაგორიანი ზონის ჯოგური მეცხენეობის პირობებში. საჯდომ-სასაპალნე-პროდუქტიული მიმართულებისაა. დღევანდელი მდგომარეობა: გავრცელებულია აღმოსავლეთ საქართველოში, უპირატესად მომთაბარე მეცხვარეობის ეკონომიკურ ზონაში: ახმეტის, თელავის, სიღნაღის, დედოფლისწყაროს, გურჯაანის, დუშეთისა და თიანეთის მუნიციპალიტეტებში. სანაშენე სულადობის ძირითადი რეპროდუქტორი იყო ახმეტის რაიონის სოფ. ქვემო ალვანის სანაშენე ფერმა, სადაც სასელექციო მუშაობა მიმდინარეობდა სხეულის ზომების გაზრდის, სისწრაფისა და მუშაობისუნარიანობის გაუმჯობესების მიმართულებით და ხდებოდა მათი გამოცდა. მოშენების სპეციფიკურობა გამოიხატებოდა „დახურულ სანაშენე ბირთვში“ სელექციის მეთოდის გამოყენებაში, რამაც უზრუნველყო სასურველი ტიპთან მიახლოებული სულადობის ფორმირება. დღეისთვის ეს ფერმა არარსებობს. 2004 წლის სასოფლო-სამეურნეო აღწერის მონაცემებით, გავრცელების ზონაში ცხენის საერთო რაოდენობა იყო 5829 სული, ხოლო თუ რამდენია მათში თუშური, უცნობია. სანაშენე მუშაობის არარსებობის გამო მოსალოდნელია მისი სხვა ჯიშის ცხენებთან აღრევა და უნიკალური თვისებების დაკარგვა. წყაროები: : ა. ჩუბინიძე, თუშური ცხენი. საქართველოს სახელმწიფო ზოოტექნიკურ-სავეტერინარო აკადემიის შრომათა კრებული, ტ. XL, თბილისი, 2002; http://agraruli.blogspot.com/2013/01/blog-post_3452.html(15.01.2014); Д. Кобалава, А. Чубинидзе, О генофонде тушинской лошади. Материалы Грузинского общества генетиков и селекционеров, Тбилиси, 1986; А.Чубинидзе, Местные породы лошадей в Грузии. Тушинская лошадь, джавахетская упряжная лошадь. «Коневодство и конный спорт», № 2, 2003.